زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

منافقان و صدقه (قرآن)





نَفَق، ايجاد سوراخى در زمین است كه راه رهايى داشته باشد -همانند سوراخ موش‌- پايان يافتن و از بين رفتن. نفاق عبارت است از داخل شدن در شرع و دین از راهى و خروج از آن از راه ديگر، اظهار اسلام با اهل آن و مخفى كردن غير اسلام در درون، ظاهر و باطن متفاوت داشتن، دورویی، ریاکاری.
[۴] فرهنگ بزرگ سخن، ج ۸، ص ۷۸۸۲، «نفاق».
نفاق هم در ایمان است، هم طاعات، هم معاشرت با مردم. نفاق اعمّ از ریا است‌. در این مقاله آیات مرتبط با منافقان و صدقه معرفی می‌شوند.


۱ - عیب‌جویی در تفسیم صدقات



عیب‌جویی و طعنه‌زنی منافقان به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله سبب تقسيم صدقات:
وَ مِنْهُمْ مَنْ يَلْمِزُكَ فِي الصَّدَقاتِ‌ ....

۲ - خشنودی از دریافت صدقات



خشنودی و رضایت منافقان، در صورت بهره‌مندى از صدقات:
وَ مِنْهُمْ مَنْ يَلْمِزُكَ فِي الصَّدَقاتِ فَإِنْ أُعْطُوا مِنْها رَضُوا ...ضمير «هم» در «منهم» اشاره به منافقان است.

۳ - عصبانیت از عدم دریافت صدقات



خشمگين شدن منافقان، در صورت بى‌بهره ماندن از صدقات:
وَ مِنْهُمْ مَنْ يَلْمِزُكَ فِي الصَّدَقاتِ‌ ... وَ إِنْ لَمْ يُعْطَوْا مِنْها إِذا هُمْ يَسْخَطُونَ.

۴ - نفع منافقان در تقسیم صدقات



قانع بودن منافقان به سهم خود در صدقات، به نفع خود آنان:
وَ مِنْهُمْ مَنْ يَلْمِزُكَ فِي الصَّدَقاتِ‌ وَ لَوْ أَنَّهُمْ رَضُوا ما آتاهُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ قالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ‌ ... إِنَّا إِلَى اللَّهِ راغِبُونَ. جواب «لو» محذوف است و تقدير آن چنين بوده: لكان خيراً لهم و أعود.

۵ - پیمان با خدا برای پرداخت صدقه



پیمان بستن برخى از منافقان صدر اسلام با خدا، براى پرداخت صدقه در صورت برخوردارى از مال و فضل الهی:
وَ مِنْهُمْ مَنْ عاهَدَ اللَّهَ لَئِنْ آتانا مِنْ فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَّ وَ لَنَكُونَنَّ مِنَ الصَّالِحِينَ.

۶ - بخل در پرداخت صدقه



بخل منافقان در پرداخت صدقه، به رغم تعهّد خود، براى صدقه دادن در صورت بهره مندى از فضل خدا:
يا أَيُّهَا النَّبِيُّ جاهِدِ ... وَ الْمُنافِقِينَ‌ ... وَ مِنْهُمْ مَنْ عاهَدَ اللَّهَ لَئِنْ آتانا مِنْ فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَ‌ ... فَلَمَّا آتاهُمْ مِنْ فَضْلِهِ بَخِلُوا ....

۷ - اثر ترک صدقه



ترك صدقه از سوى منافقان، باعث ريشه دار شدن نفاق، در دل و جان آنان:
وَ مِنْهُمْ مَنْ عاهَدَ اللَّهَ لَئِنْ آتانا مِنْ فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَّ وَ لَنَكُونَنَّ مِنَ الصَّالِحِينَ‌ فَلَمَّا آتاهُمْ مِنْ فَضْلِهِ بَخِلُوا بِهِ وَ تَوَلَّوْا وَ هُمْ مُعْرِضُونَ‌ فَأَعْقَبَهُمْ نِفاقاً فِي قُلُوبِهِمْ إِلى‌ يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ بِما أَخْلَفُوا اللَّهَ ما وَعَدُوهُ‌ ....

۸ - مشروط كردن پرداخت صدقه



مشروط كردن پرداخت صدقه به برخوردارى از مال و ثروت، از ویژگیهای منافقان:
وَ مِنْهُمْ مَنْ عاهَدَ اللَّهَ لَئِنْ آتانا مِنْ فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَّ وَ لَنَكُونَنَّ مِنَ الصَّالِحِينَ.

۹ - پانویس


 
۱. فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، ج۵، ص ۱۷۷، «نفق».    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص ۵۰۲، «نفق».    
۳. فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، ج ۱، ص ۶۱۸، «نفقت».    
۴. فرهنگ بزرگ سخن، ج ۸، ص ۷۸۸۲، «نفاق».
۵. نراقی، محمدمهدی، جامع السعادات، ج ۲، ص ۴۲۴.    
۶. توبه/سوره۹، آیه۵۸.    
۷. توبه/سوره۹، آیه۵۸.    
۸. زحیلی، وهبه، التفسیر المنیر، ج ۱۰، ص ۲۵۴.    
۹. توبه/سوره۹، آیه۵۸.    
۱۰. توبه/سوره۹، آیه۵۸.    
۱۱. توبه/سوره۹، آیه۵۹.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۶۳.    
۱۳. توبه/سوره۹، آیه۷۵.    
۱۴. توبه/سوره۹، آیه۷۳.    
۱۵. توبه/سوره۹، آیه۷۵.    
۱۶. توبه/سوره۹، آیه۷۶.    
۱۷. توبه/سوره۹، آیات۷۵-۷۷.    
۱۸. توبه/سوره۹، آیه۷۵.    


۱۰ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۱، ص۲۳۲، برگرفته از مقاله «منافقان و صدقه».    


رده‌های این صفحه : صدقه | موضوعات قرآنی | نفاق




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.